Σαν σήμερα: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν…»

Σαν σήμερα, στις 10 Δεκεμβρίου του 1893, η Ελλάδα κηρύσσει πτώχευση. Ο Χαρίλαος Τρικούπης, δηλώνει στη Βουλή: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Η κυβέρνησή του κήρυξε πτώχευση, η οποία και επέφερε την επιβολή του διεθνούς οικονομικού ελέγχου σε βάρος της Ελλάδας. Έκτοτε, η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλώσει αποτυχία, τόσο για οικονομικά θέματα όσο και για γενικότερους λόγους.

Αν και θεωρείται πως η φράση λέχθηκε από το βήμα της Βουλής, αμφισβητείται πως χρησιμοποιήθηκε από τον Τρικούπη στην ομιλία του, καθώς από τα πρακτικά της Βουλής δεν προκύπτει κάτι τέτοιο.

Διάφορες άλλες μαρτυρίες (όπως η μαρτυρία του Ανδρέα Συγγρού στα «Απομνημονεύματά» του, που αναφέρει πως άκουσε εκείνη την ημέρα τον Τρικούπη να προφέρει τη φράση στην ομιλία του) αναφέρουν πως η φράση ελέχθη κανονικά από αυτόν, αλλά χωρίς να είναι ξεκάθαρο αν ειπώθηκε στη Βουλή ή εκτός αυτής.

Στην πραγματικότητα η φράση αυτή λέχθηκε από τον Χ. Τρικούπη την παραπάνω ημερομηνία από του βήματος της Βουλής (Παλαιά Βουλή), όχι όμως απευθυνόμενος προς το Σώμα της Βουλής ως επίσημη διακήρυξη, αλλά «εν τη ρύμη του λόγου» του, αναφέροντας «εν παρόδω» στις αναγκαίες προς τους δανειστές διαπραγματεύσεις, που πίεζαν απροκάλυπτα τον οικονομικό έλεγχο της Ελλάδας, «ότι πρέπει να λαλήσωμεν προς αυτούς επτωχεύσαμεν δυστυχώς» κ.λπ.

Η αντιπολίτευση όμως, εκμεταλλευόμενη κομματικά τη φράση αυτή, παράστησε τον πρωθυπουργό να κηρύσσει με αυτήν επίσημα από του βήματος της Βουλής τη χρεοκοπία της Ελλάδας. Τη θέση αυτή υιοθέτησαν και όλα σχεδόν τα έντυπα της εποχής, σε σημείο που να δημιουργήσουν ακόμα και απαγοητευτική εντύπωση στους οπαδούς του Χαρ. Τρικούπη.

Η προπαγάνδα αυτή το πόσο ευνόησε υπέρμετρα την τότε αντιπολίτευση διαφαίνεται από τον ειρωνικό σκωπτικό χαρακτήρα που αποδόθηκε σε αυτήν και που χρησιμοποιήθηκε ομοίως μυριάδες φορές, με συνέπεια να παραμείνει ιστορική μέχρι σήμερα.

Σημειώνεται ότι παρόμοια επίσης φράση, ελαφρά παραλλαγμένη, χρησιμοποίησε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν με τη φράση του «τελικώς επτωχεύσαμεν», τον Μάιο του 1932, η κυβέρνησή του θα κηρύξει για άλλη μια φορά πτώχευση της Ελλάδας, κάτω από το υψηλό χρέος του εξωτερικού δανεισμού, επικαλούμενος ακόμη και τη Μικρασιατική Καταστροφή, που είχε σημειωθεί δέκα χρόνια πριν, αλλά και τη διεθνή οικονομική ύφεση από το Κραχ του 1929, ενώ στην πραγματικότητα ήταν συσσώρευση πολλών χρεών μαζί από την αρχή του αιώνα.