Σαν σήμερα: «Αν σ’ αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο»

Σε νέα ναυμαχία του Λάμπρου Κατσώνη με τους Οθωμανούς ανοιχτά της Άνδρου, σαν σήμερα στις 17 Μαϊου του 1790, ο στόλος του καταστρέφεται. Η λαϊκή σοφία σκαρώνει το σκωπτικό δίστιχο «Αν σ’ αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο».

Το 1788 η Ρωσία ξεσήκωσε για δεύτερη φορά τον ελληνισμό εναντίων των Τούρκων. Μεγάλος ήρωας της επανάστασης αυτής αναδείχτηκε ο θαλασσομάχος, Λάμπρος Κατσώνης.

Γεννημένος στη Λιβαδειά, λοχαγός τότε του ρωσικού στρατού, ετοίμασε τρία καράβια, ξανοίχτηκε στις θάλασσες και έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Οθωμανών. Εχθρικά πλοία δεν τολμούσαν πια να ξεμυτίσουν στο Αιγαίο. Άλλα τα κυρίευε και άλλα τα έκαιγε και τα βούλιαζε. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα κατάφερε να κάνει ολόκληρο στόλο από δεκαπέντε καράβια. Οι Τούρκοι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να καταστρέψουν τη δύναμη του Κατσώνη.

Το 1790 ο Κατσώνης, συναντήθηκε με τον τουρκικό στόλο στο στενό ανάμεσα στην Άνδρο και την Εύβοια. Την πρώτη ημέρα της μεγάλης εκείνης ναυμαχίας ο ατρόμητος θαλασσομάχος κατατρόπωσε τις τουρκικές ναυτικές δυνάμεις, όμως την επόμενη βρέθηκε περικυκλωμένος και από τον τουρκικό και από τον αλγερινό στόλο. Τα επτά μικρά πλοία του δεν ήταν δυνατόν να αντισταθούν στα τριάντα επτά εχθρικά πολεμικά. Έτσι ο Κατσώνης έχασε τη ναυαρχίδα του, πέντε πλοία και πολλούς συντρόφους του. Πληγωμένος ο ίδιος, κατέφυγε στη Μήλο με το καράβι που του απέμεινε και συνέχισε τον πόλεμο από την Πελοπόννησο.

Από την άτυχη εκείνη ναυμαχία στα στενά της Άνδρου, προέκυψε το λαϊκό δίστιχο “αν σ’ αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο”, που λέμε κι εμείς σήμερα, όταν θέλουμε να θυμίσουμε σε κάποιον τις συνέπειες που είχε μια παλιά του ενέργεια!…