Αναβίωσε το έθιμο “Κοσί” στους Νέους Επιβάτες

Την περασμένη Κυριακή αναβίωσε στους Νέους Επιβάτες το έθιμο “Κοσί”.

Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου “ΝΕΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ”, είναι κατατοπιστική:

“Μετά από δυο χρόνια υποχρεωτικής αναστολής δράσεων – λόγω covid- ο Πολιτιστικός Σύλλογος “ΝΕΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ” αναβίωσε την Κυριακή 8 Μαΐου 2022 στην παραλία Ν. Επιβατών το έθιμο Κοσί, ένα δρομικό έθιμο που έφεραν οι πρόγονοί μας από τους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης και τελείται τα τελευταία χρόνια με τη φροντίδα και επιμέλεια του Συλλόγου.

ΤΟ ΚΟΣΙ =τρέξιμο, από τα τουρκικά κοσάριμ, κοσίορουμ.

Το έθιμο πραγματοποιείται στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου, που τον τιμούσαν ιδιαίτερα οι Επιβατιανοί και ανάγεται στην παλιά Πατρίδα, τους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης, απ΄ όπου το έφεραν οι πρόσφυγες πρόγονοί μας στη νέα τους πατρίδα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα χωρίς διακοπή.

Τότε, την παραμονή του Αγίου Γεωργίου, δέκα έως δεκαπέντε παλικάρια γύριζαν στο χωριό για να μαζέψουν μαντήλια από τους αρραβωνιασμένους και τους νιόπαντρους, τα οποία έδεναν σε κλαδί ελιάς που είχαν μαζί τους. Ανήμερα και πριν από τη λειτουργία, κρεμούσαν τα μαντήλια σε σχοινί: πρώτα τα μεταξωτά, ύστερα τα λινά και για τον τελευταίο μία νεκροκεφαλή αλόγου, τσίπουρο και σκόρδα «για να μην τον πιάνει το μάτι τέτοιος ικανός που βρέθηκε».

Μετά, έτρεχαν μισή ώρα περίπου ως το Ξάστερο και επέστρεφαν για να τερματίσουν στο χώρο που ήταν τοποθετημένο το σχοινί. Άνδρες που βρίσκονταν εκεί κοντά σχημάτιζαν την απαραίτητη για την περίσταση ελλανόδικο επιτροπή. Ύστερα από απονομή, όλοι οι νέοι παρακολουθούσαν τη θεία λειτουργία και απολείτουργα, φορώντας τα μαντήλια στο λαιμό, γύριζαν στο χωριό τραγουδώντας το τραγούδι του Αγίου:

Αη- Γιώργη αφέντη μου, αφέντη καβαλάρη, αρματωμένος με σπαθί και μ’ αργυρό κοντάρι…
Στα σπίτια, οι νοικοκυρές περίμεναν τους αγωνιστές με κεράσματα, πασχαλιές και φιλοδωρήματα, από τα οποία οι νέοι άλλα έδιναν στην Εκκλησία και άλλα κρατούσαν για να γλεντήσουν.

Το έθιμο λειτούργησε ως τρόπος διάκρισης και προβολής της λεβεντιάς των παλικαριών καθώς η επιβράβευση με μαντήλια και ο ιδιαίτερος τρόπος που τα φορούσαν, δεμένα διαγώνια στο λαιμό με τις μύτες πίσω, συμβόλιζε την αναγνώριση της λεβεντιάς τους. Η χαρά ήταν μεγαλύτερη για τους πρώτους, αφού η νίκη τους ήταν το κύριο θέμα συζήτησης σε όλο το χωριό.

Οι ερμηνείες του εθίμου ποικίλλουν σύμφωνα με την Κατίνα Βέικου- Σεραμέτη. Κάποιοι αφηγητές είπαν «έτσι τα βρήκαμε», άλλοι «προς ανάμνηση της Αλώσεως». Ένας άλλος αφηγητής διηγήθηκε την παράδοση που είχε ακούσει. Όταν κάποτε οι Τούρκοι είχαν κάψει το ναό του Αγίου Γεωργίου, οι τσορμπατζήδες (πρόκριτοι) αγόρασαν τα υλικά και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία για να τον ξαναχτίσουν. Η ευκαιρία παρουσιάστηκε όταν ήρθε στους Επιβάτες ένας καλός τζανταρμάς (χωροφύλακας) που επέτρεψε στους κατοίκους να ξαναχτίσουν το ναό σε μία νύχτα μόνο. Τότε συγκεντρώθηκαν άντρες και γυναίκες και άρχισαν να δουλεύουν τρέχοντας για να προλάβουν. Μέχρι το πρωί είχαν τελειώσει. «Το πρωί είχαν βάλει κι ένα σχοινί, μάζεψαν και μαντήλια, και από τότες γίνεται το κοσί». [από το βιβλίο της Βέικου- Σεραμέτη Κ. (1981/ 82), Γραφές για τη «Χαμένη Πατρίδα»]

Το έθιμο στις μέρες μας ανέλαβε να διατηρήσει ο Πολιτιστικός Σύλλογος «ΝΕΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ», πραγματοποιείται μέσα στο Μάιο, συμμετέχουν αγόρια και κορίτσια των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού, του Γυμνασίου και από φέτος του Λυκείου (1ο ΓΕΛ Θερμαϊκού) Ν. Επιβατών και περιλαμβάνει εκτός από τους αγώνες δρόμου και άλλα τοπικά έθιμα, όπως η προσφορά λευκού μαντηλιού σε κάθε έναν που συμμετέχει, ως έπαθλο, που προσφέρουν οι οικογένειες των αρραβωνιασμένων και νιόπαντρων παιδιών του χωριού, αλλά και ο Σύλλογος, μπριζόλες για τον πρώτο της ομάδας των μεγαλύτερων αγοριών και την πρώτη των μεγαλύτερων κοριτσιών, ενώ ο τελευταίος της ομάδας των μεγαλύτερων αγοριών εκτός από μαντήλι ή προσόψι παίρνει ως έπαθλο την «κοκάλα», που είναι κόκαλο από το πόδι αγελάδας, τσίπουρο και σκόρδα.
Ο ανοιξιάτικος καιρός και η καλή διάθεση μικρών και μεγάλων βοήθησαν ώστε να πραγματοποιηθεί απρόσκοπτα η φετινή διοργάνωση, στην οποία συμμετείχαν 90 παιδιά από το Πειραματικό Διαπολιτισμικό Δημοτικό Σχολείο “Αρχιγένειο”, το Γυμνάσιο και το Λύκειο (1ο ΓΕΛ Θερμαϊκού) Ν. Επιβατών.

Ουσιαστική ήταν, για ακόμη μια φορά η συμβολή της ΕΘΟΠΑΚ Θερμαϊκού, τα μέλη της οποίας φρόντισαν για την ομαλή ροή των δρομικών αγωνισμάτων. Για ακόμη μια φορά, και από αυτό το βήμα, τους ευχαριστούμε θερμά.
Ευχαριστούμε πολύ όλα τα παιδιά που συμμετείχαν, τους γονείς τους που τα ενθάρρυναν, τις κυρίες Βάγια Χαραλαμπίδου, Κική Δαβίτη, Ζωή Ζαχαριάδου και Ευφροσύνη Φτιάκα για τα δώρα που πρόσφεραν, σύμφωνα με το έθιμο, για τους συμμετέχοντες.

Ευχαριστούμε τον Αντιδήμαρχο και ιατρό κ. Μισαλέμη Ιωσήφ για την ιατρική κάλυψη του εθίμου, τον κ. Γεωργιάδη Δήμο για την προσφορά του κλαδιού ελιάς, τον κ. Ταραμόπουλο Σάκη για την προσφορά των σκόρδων, τους κ. Σπανόπουλο Δημήτρη, Καϊπαλέξη Ηλία και τους ιδιοκτήτες των cafe Calma και Μεζέ από την Πόλη για την ουσιαστική βοήθεια στην προετοιμασία του χώρου, τους Διευθυντές του Δημοτικού κ. Τουρλιδάκη και Γυμνασίου Ν. Επιβατών κ. Κομνηνό και την Υποδιευθύντρια του 1ου ΓΕΛ Θερμαϊκού κ. Μαργαρίτη, καθώς και τους Καθηγητές Φυσικής Αγωγής των παραπάνω σχολείων για την πολύτιμη συμβολή τους.

Την Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής Παναγιώτα Χατζηχιδήρογλου για τη γραμματειακή υποστήριξη και τους Επαμεινώνδα Κατσία, Άννα Μαρία Ασλάνογλου (Εύα Βάσου ήταν άξια αντικαταστάτης!), Μαρία Χατζηβλασίου, Διαμαντίνα Βλάχου και Σοφία Δημητρίου που βοήθησαν εθελοντικά στη διοργάνωση.

Τέλος θερμές ευχαριστίες οφείλονται στα μέλη του Δ.Σ. Ηλία Καϊπαλέξη, Σοφία Τσανουσίδου, Κική Δαβίτη, Δήμο Γεωργιάδη, Κώστα Χατζηχιδήρογλου για την ουσιαστική συμβολή τους στην πραγματοποίηση του εθίμου!
Στη εκδήλωση παραβρέθηκε ο τοπικός σύμβουλος Ν. Επιβατών κ. Γιώργος Χαρμάνας.

Ζωή Ζαχαριάδου
Πρόεδρος Π. Σ. “ΝΕΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ”