Αρθρο του Σωτήρη Αποστολίδη: “Βία ανηλίκων και πλήρης ανεπάρκεια συναισθηματικής νοημοσύνης”

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ

“Η βία στους ανήλικους είναι ένα ζήτημα με πολυδιάστατες προεκτάσεις που επηρεάζει όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και την κοινωνία συνολικά.

Η βία, σε οποιαδήποτε μορφή, αφήνει βαθιά τραύματα στις ψυχές των ανήλικων και διαμορφώνει τη μελλοντική τους πορεία. Σε αυτή την κατάσταση, σημαντικό ρόλο παίζουν διάφοροι θεσμοί και φορείς, όπως η οικογένεια, η εκπαίδευση, η πολιτεία, η εκκλησία, και οι θεμελιώδεις αξίες της φιλοσοφίας και της θρησκείας. Ωστόσο, η αδυναμία αυτών των θεσμών να ανταποκριθούν με επάρκεια δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου η βία και η παραμέληση εξακολουθούν να κυριαρχούν.

Η Ευθύνη των Γονέων

Οι γονείς έχουν πρωταρχική ευθύνη για την ανατροφή και την προστασία των ανήλικων. Το οικογενειακό περιβάλλον είναι ο πρώτος χώρος όπου το παιδί μαθαίνει για την αγάπη, την ασφάλεια και τον σεβασμό. Όταν όμως η οικογένεια δεν λειτουργεί σωστά, τα παιδιά εκτίθενται σε βία, είτε αυτή είναι σωματική, ψυχολογική, είτε συναισθηματική.

Οι γονείς είναι υπεύθυνοι:

Πότε: Από τη στιγμή της γέννησης, καθώς είναι οι πρώτοι που πρέπει να παρέχουν ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον.

Γιατί: Τα παιδιά διαμορφώνουν τις αξίες τους μέσω της συμπεριφοράς των γονέων. Όταν δεν υπάρχουν σταθερές ηθικές κατευθυντήριες γραμμές ή όταν οι γονείς οι ίδιοι ασκούν βία, το παιδί το αποδέχεται ως φυσιολογικό.

Η παραμέληση, η έλλειψη σωστής καθοδήγησης και το παράδειγμα κακών προτύπων συμπεριφοράς αποτελούν μεγάλες ευθύνες των γονέων στην ενθάρρυνση ή τη διατήρηση της βίας στους ανήλικους.

Η Ευθύνη της Εκπαίδευσης

Η εκπαίδευση είναι το δεύτερο πιο σημαντικό πλαίσιο κοινωνικοποίησης των παιδιών, αλλά πολλές φορές η αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος στην πρόληψη της βίας είναι εμφανής. Η σχολική κοινότητα θα έπρεπε να είναι ένας χώρος μάθησης και κοινωνικής αρμονίας, όμως συχνά γίνεται τόπος εκφοβισμού, βίας και ανισοτήτων.

Οι δάσκαλοι και οι εκπαιδευτικοί φορείς είναι υπεύθυνοι:

Πότε: Καθημερινά, κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς βρίσκονται σε άμεση επαφή με τα παιδιά και τις ψυχικές τους ανάγκες.

Γιατί: Το σχολείο δεν εκπαιδεύει μόνο σε ακαδημαϊκά ζητήματα, αλλά οφείλει να διαπλάθει τον χαρακτήρα των παιδιών. Εάν το σχολικό περιβάλλον αποτυγχάνει να διδάξει αξίες όπως η αλληλεγγύη, η κατανόηση και η ειρηνική συμβίωση, τότε ενισχύεται η προδιάθεση για βία.

Η ανεπάρκεια του σχολικού συστήματος να ενσωματώσει αποτελεσματικά προγράμματα κατά της βίας, καθώς και η ελλιπής εκπαίδευση των εκπαιδευτικών σε θέματα συναισθηματικής νοημοσύνης, συμβάλλουν στην αναπαραγωγή βίας.

Η Ευθύνη της Πολιτείας
Η πολιτεία έχει την τεράστια ευθύνη να θεσπίζει νόμους και να εφαρμόζει πολιτικές που προστατεύουν τα παιδιά από τη βία. Ωστόσο, πολλές φορές η παρέμβαση της πολιτείας είναι αργοπορημένη ή ανεπαρκής.

Η πολιτεία είναι υπεύθυνη:

Πότε: Σε κάθε περίσταση όπου το παιδί είναι θύμα ή κινδυνεύει από βία, η πολιτεία οφείλει να παρεμβαίνει άμεσα.

Γιατί: Οι νόμοι και οι κοινωνικές δομές υπάρχουν για να προστατεύουν τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας, και όταν αυτοί δεν λειτουργούν αποτελεσματικά, τα παιδιά παραμένουν εκτεθειμένα.

Οι ανεπαρκείς υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών και η αδυναμία προληπτικών μέτρων από την πλευρά της πολιτείας καθιστούν το πρόβλημα πιο έντονο.

Η Ευθύνη της Εκκλησίας και των Ιερέων
Η Εκκλησία και ιδιαίτερα το σχήμα των ιερέων έχουν μακροχρόνια επιρροή στην κοινωνία και την ηθική καθοδήγηση των πιστών. Οι ιερείς, ως πνευματικοί καθοδηγητές, έχουν το καθήκον να διδάσκουν την αγάπη, την ταπεινότητα και την ειρήνη. Παρόλα αυτά, υπάρχουν φορές που η εκκλησία αποτυγχάνει να προασπίσει τα δικαιώματα των παιδιών ή και να καταδικάσει τη βία.

Οι ιερείς είναι υπεύθυνοι:

Πότε: Κατά την πνευματική καθοδήγηση των οικογενειών και των κοινοτήτων.

Γιατί: Η διδασκαλία τους πρέπει να επικεντρώνεται στην προστασία των αδύναμων και την αποτροπή της βίας, ωστόσο πολλές φορές οι ιερείς δεν παίρνουν ξεκάθαρη θέση ή ακολουθούν μια υποκριτική στάση απέναντι στο ζήτημα.

Η απουσία σαφούς και δυναμικής τοποθέτησης της Εκκλησίας κατά της βίας δημιουργεί αμφισημίες και αφήνει περιθώρια ανοχής σε καταστάσεις που θα έπρεπε να καταδικάζονται αυστηρά.

Η Έλλειψη Γνώσης των Αρχαίων Φιλοσόφων

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Ησίοδος και ο Αριστοτέλης, έχουν προσφέρει διαχρονικά μαθήματα γύρω από τις αρετές και τον τρόπο ζωής. Η διδασκαλία τους επικεντρώνεται στην καλλιέργεια της ηθικής, της αρετής και της αυτογνωσίας. Ωστόσο, αυτές οι αξίες δεν διδάσκονται επαρκώς στη σύγχρονη εκπαίδευση και κοινωνία.

Η έλλειψη γνώσης των φιλοσοφικών αυτών αρχών:

Πότε: Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης και της διαμόρφωσης του χαρακτήρα των νέων.

Γιατί: Οι διδασκαλίες των αρχαίων φιλοσόφων θα μπορούσαν να προσφέρουν μια βαθύτερη κατανόηση της αρετής και του σωστού τρόπου ζωής, προάγοντας τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την αποδοχή του άλλου.

Η ανεπάρκεια αυτή οδηγεί στη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου οι νέοι δεν έχουν σαφή κατανόηση των ηθικών αρχών, και αυτό ενθαρρύνει φαινόμενα βίας.

Συμπέρασμα

Η βία στους ανήλικους είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής αποτυχίας των γονέων, της εκπαίδευσης, της πολιτείας, της εκκλησίας και της ανεπάρκειας διδασκαλίας των φιλοσοφικών αξιών. Η κοινωνία, αντί να αναλάβει τις ευθύνες της, συχνά υιοθετεί μια υποκριτική στάση απέναντι στο φαινόμενο, προσπαθώντας να καλύψει τις ανεπάρκειες της , με μεμονωμένες ενέργειες. Αν δεν υπάρξει συνολική αλλαγή στις αξίες, τους θεσμούς και τις πρακτικές, η βία θα συνεχίσει να αποτελεί μια τραγική πραγματικότητα για τα παιδιά”

*Ο Σωτήρης Αποστολίδης είναι ενεργός πολίτης του Δήμου μας και υποψήφιος Συμπαραστάτης του Δημότη.